چکيده

      تحليل رفتار سفرهای بين شهری می‌تواند برای پيش‌بينی تقاضای سفرها، قيمت‌گذاری خدمات و بهبود مطالعات عارضه سنجی مورد استفاده قرار گيرد. استفاده از شيوه‌های مدلسازی تقاضای سفر، همانند آنچه در روش کلاسيک تحليل تقاضای سفرهای شهری وجود دارد، تحليل رفتار سفرهای بين شهری را امکان‌پذير می‌سازد. يک شيوه جايگزين برای مدلهای 4 مرحله‌ای استفاده از مدلهای مستقيم تقاضا است که شامل زير مدلهای توليد سفر، توزيع سفر و تفکيک مُد بصورت همزمان است. مشکل اصلی اين مدلها در آن است که به تعداد زيادی از پارامترهای مختلف نياز دارد تا بتوان به همه مزايای مذکور دست يافت. اگر تعداد متغيرها افزايش يابد، کاليبره نمودن مدلهای مستقيم تقاضا دشوار خواهد شد و اگر تعداد متغيرها کم باشد، نتايج حاصل از مدلها از قدرت کافی در پيش‌بينی تقاضای آينده برخوردار نخواهد بود. چنانچه بتوان بر اساس يک روش علمی تعداد بيشتری از متغيرها را در مدل وارد نمود و فرآيند کاليبره نمودن را با موفقيت به پايان رساند می‌توان بر مشکل مدلهای مستقيم تقاضای سفرها فائق آمد. لذا در اين مقاله با استفاده از تکنيک تحليل عاملی، متدولوژی جديدی جهت ارزيابی پارامترهای مؤثر بر تقاضای سفرهای هوايي جهت بکارگيری در مدلسازی تقاضای سفرها ارائه شده است.   بر اساس متدولوژی ارائه شده در اين مقاله، ابتدا تعداد متغيرهای زيادی جهت مدلسازی تقاضای سفرها انتخاب می‌شود. سپس با استفاده از تکنيک تحليل عاملی يک الگوی جديد از متغيرها ساخته و آزمايش می‌گردد. پس از اتمام فرآيند کاهش ساختار داده‌ها با استفاده از تکنيک تحليل عاملی و حصول نتايج آن، نسبت به ساخت يک مدل مستقيم تقاضای سفرهای هوايي به شيوه رگرسيون خطی اقدام می‌شود. از مقايسه نتايج حاصل از مدلهای ساخته شده بر اساس داده‌های حاصل از متدولوژی تحليل عاملی ارائه شده در اين مقاله با متغيرهای ساده به روش رگرسيون خطی نتايج بسيار رضايتبخشی حاصل شده است. اعتبارسنجی مدلهای مبتنی بر شيوه ارائه شده در اين مقاله در مقايسه با روشهای متداول مدلسازی تقاضای سفرهای هوايي نشاندهنده موفقيت قابل ملاحظه اين روش در برآورد تقاضای سفرهای هوايي در ايران است.