چکيده

بررسی پایداری شیروانی‌های سنگی از مباحث مهم در زمینه مکانیک سنگ  از گذشته تاکنون بوده است. از طرف دیگر کمتر می‌توان محیط سنگی را بدون وجود دسته درزه‌های موازی یا متقاطع مشاهده کرد و درزه¬داری یکی از خصوصیات اصلی توده‌های سنگی می‌باشد. مکانیزم گسیختگی و همچنین ضریب اطمینان شیب‌ها در این توده‌ها متاثر از نحوه درزه‌بندی، مشخصات هندسی شیروانی و خواص مقاومتی مصالح سنگی و درزه‌ها می‌باشد. مسلماً نحوه برخورد با اینگونه از شیب‌ها و چگونگی پایدارسازی آنها در گرو شناخت رفتارشان و چگونگی تأثیر پارامترهای فوق بر روی آنها می‌باشد. در این مقاله با استفاده از روش اجزا مجزا و نرم افزار UDEC به بررسی اثر پارامترهای هندسی شیروانی و درزه‌ها و همچنین پارامترهای مکانیکی مصالح توده بر پایداری و مکانیزم خرابی شیروانی‌های سنگی درزه¬دار در حالت گسیختگی صفحه‌ای، پرداخته شده است. مطابق با نتایج، از بین پارامترهای هندسی شیروانی و مکانیکی سنگ، پارامترهای هندسی شیروانی یعنی ارتفاع و زاویه سطح شیب، دارای اهمیت ویژه‌ای در پایداری آن، از حیث ضریب اطمینان و شکل سطح گسیختگی هستند. به عنوان مثال برای زوایای شیب کم، گسیختگی صفحه‌ای و از داخل صفحات ناپیوستگی عبور می‌کند و با افزایش زاویه سطح شیب، شکل صفحه گسیختگی منحنی شده و از مصالح سنگی عبور می‌کند. پارامترهای مکانیکی مصالح و درزه‌ها تقریباً به یک اندازه در تغییرات ضریب اطمینان موثر هستند، با بهبود و افزایش پارامترهای مکانیکی درزه‌ها، صفحه گسیختگی از داخل مصالح سنگی و با ضعیف شدن آنها نسبت به پارامترهای مکانیکی مصالح سنگ بکر، صفحه گسیختگی از داخل درزه‌ها عبور می‌کند.