چکيده

در این تحقیق ساختار لیتوسفر و گوشته‌ی بالایی در بخش شمال‌غربی فلات ایران با استفاده از توموگرافی سه بعدی زمان-رسید دورلرز تعیین شده است. تعداد 8164 پرتوی دورلرز ثبت شده در دو شبکه‌ی موقت لرزه‌نگاری و تعدادی از ایستگاه‌های دائمی در فلات ایران را در یک چارچوب توموگرافی بر اساس روش ACH وارون و تفسیر شده است. سه بی‌هنجاری اصلی مربوط به بی‌هنجاری پر سرعت لیتوسفر زاگرس، بی‌هنجاری‌های کم سرعت در زیر آتشفشان‌های سهند و سبلان و بی‌هنجاری پرسرعت ورقه‌ی فرورفته در توموگرافی ارائه شده با قدرت تفکیک مناسبی تصویر شده است. با توجه به این تصاویر، ضخامت لیتوسفر زاگرس دو برابر ضخامت لیتوسفر ایران مرکزی است. در شمال‌غرب ایران در زیر ایران مرکزی ضخامت لیتوسفر به کمترین مقدار می‌رسد. بی‌هنجاری‌های کم‌سرعت تصویر شده در زیر آتشفشان‌های سهند و سبلان بیانگر گرم بودن لیتوسفر در این ناحیه نسبت به اطراف می‌باشد. ورقه‌ی اقیانوسی نئوتتیس که تا عمق 650 کیلومتری ادامه دارد در قسمت مرکزی مدل به خوبی قابل تشخیص است. نتایج توموگرافی نشان می‌دهند که ورقه‌ی فرورفته در عمق 250 کیلومتری از صفحه‌ی عربی جدا شده و یا در حال جدا شدن است. عمق کم این جدایش بیانگر این است که جدایش جوان بوده و پس از برخورد قاره‌ای در حال شکل گرفتن است.