امام حسن عسكرى (ع) در سال 232 هجرى در مدينه چشم به جهان گشود. به طور كلى دوران عمر 29 ساله امام حسن عسكرى (ع) به سه دوره تقسيم ميگردد : دوره اول 13 سال است كه زندگى آن حضرت در مدينه گذشت.

دوره دوم 10 سال در سامرا قبل از امامت.

دوره سوم نزديك 6 سال امامت آن حضرت ميباشد.

دوره امامت حضرت عسكرى (ع) با قدرت ظاهرى بنى عباس رو در روى بود. خلفايى كه به تقليد هارون در نشان دادن نيروى خود بلند پروازي هايى داشتند. امام حسن عسكرى (ع) از شش سال دوران امامتش، سه سال را در زندان گذرانيد.

زندانبان آن حضرت صالح بن وصيف دو غلام ستمكار را بر امام گماشته بود، تا بتواند آن حضرت را - به وسيله آن دو غلام - آزار بيشترى دهد، اما آن دو غلام كه خود از نزديك ناظر حال و حركات امام بودند تحت تأ ثير آن امام بزرگوار قرار گرفته به صلاح و خوش رفتارى گراييده بودند.

وقتى از اين غلامان جوياى حال امام شدند، مي گفتند اين زندانى روزها روزه دار است و شبها تا بامداد به عبادت و راز و نياز با معبود خود سرگرم است و با كسى سخن نمي گويد.

عبيدالله خاقان وزير معتمد عباسى با همه غرورى كه داشت وقتى با حضرت عسكرى ملاقات مي كرد به احترام آن حضرت برميخاست، و آن حضرت را بر مسند خود مي نشانيد. پيوسته مي گفت : در سامره كسى را مانند آن حضرت نديده ام ، وى زاهدترين و داناترين مردم روزگار است.

پسر عبيدالله خاقان ميگفت : من پيوسته احوال آن حضرت را از مردم مي پرسيدم . مردم را نسبت به او متواضع مي يافتم . مي ديدم همه مردم به بزرگواريش معترفند و دوستدار او ميباشند. با آنكه امام (ع) جز با خواص شيعيان خود معاشرت نمي فرمود ، دستگاه خلافت عباسى براى حفظ آرامش خلافت خود بيشتر اوقات ، آن حضرت را زندانى وممنوع از معاشرت داشت.

از دیگر مسائل روزگار امام حسن عسكرى (ع) اين بود كه از طرف خلافت وقت ، اموال و اوقات شيعه ، به دست كسانى سپرده مي شد كه دشمن آل محمد(ص) و جريان هاى شيعى بودند ، تا بدين گونه بنيه مالى نهضت تقويت نشود . چنان كه نوشته اند كه احمد بن عبيدالله بن خاقان از جانب خلفا ، والى اوقاف وصدقات بود در قم ، و او نسبت به اهل بيت رسالت ، نهايت مرتبه عداوت را داشت. همچنین اصحاب امام حسن عسكرى ، متفرق بودند و امكان تمركز براى آنان نبود ، كسانى چون ابوعلى احمد بن اسحاق اشعرى در قم و ابوسهل اسماعيل نوبختى در بغداد مي زيستند.

امام حسن عسكرى (ع) بيش از 29 سال عمر نكرد ولى در مدت شش سال امامت و رياست روحانى اسلامى ، آثار مهمى از تفسير قرآن و نشر احكام و بيان مسائل فقهى و جهت دادن به حركت انقلابى شيعيانى كه از راههاى دور براى كسب فيض به محضر امام (ع) مي رسيدند بر جاى گذاشت .

در زمان امام يازدهم تعليمات عاليه قرآنى و نشر احكام الهى و مناظرات كلامى، جنبش علمى خاصى را تجديد كرد و فرهنگ شيعى - كه تا آن زمان شناخته شده بود - در رشته هاى ديگر نيز مانند فلسفه و كلام باعث ظهور مردان بزرگى چون يعقوب بن اسحاق كندى ، كه خود معاصر امام حسن عسكرى بود و تحت تعليمات آن امام بود، گرديد.

در قدرت علمى امام (ع) - كه از سرچشمه زلال ولايت و اهل بيت عصمت بود - نكته ها گفته اند، از جمله : همين يعقوب بن اسحاق كندى فيلسوف بزرگ عرب كه دانشمند معروف ايرانى ابونصر فارابى شاگرد مكتب وى بوده است ،در مناظره با آن حضرت درمانده گشت و كتابى را كه بر رد قرآن نوشته بود سوزانيد و بعدها از دوستداران و در صف پيروان آن حضرت درآمد.