چکيده

زمینه و اهداف: گرد و غبار حاصل از کوره های قوس الکتریکی توسط EPA جزء پسماندهای خطرناک طبقه بندی شده است. این مطالعه باهدف سنجش مقدار فلزهای سنگین در گرد و غبار و بررسی حذف آلاینده های آلی با استفاده از این پسماند خطرناک انجام گرفت. مواد و روشها: با هماهنگی مدیریت کارخانه از محل دپوی گرد و غبار کوره قوس الکتریکی کارخانه فولاد اسفراین، نمونه ها برداشت گردید. در آزمایشگاه پس از هضم نمونه ها توسط تیزاب سلطانی، غلظت فلزهای سنگین با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد و برای تعیین مقدار شستشوی فلزهای سنگین از گرد و غبار، از آب مقطر با pH های مختلف1 ، ۳، ۵، ۷ و ۱۱ استفاده شد، ضمن اینکه برای بررسی توانایی گرد و غبار در جذب آلاینده های آلی از دستگاه اسپكتروفتومتری فرابنفش استفاده شد. تمامی مرحله های مطالعه حاضر طبق موازین اخلاقی اجرا گردید. یافته ها: روند تغییر میانگین غلظت فلزهای سنگین در غبار برحسب mg/kg به صورت آهن<منیزیم<روی<منگنز<نیکل<سرب<مس<کادمیوم< کبالت به دست آمد. مطالعه آبشویی این پسماند نشان داد، یون فلزی کبالت در pH های بشترین میزان آبشویی را نسبت به عنصرهای مورد مطالعه دیگر دارد. متیلن بلو، اریوکروم بلاک T، رودامین و دگزامتازون در بین آلاینده های آلی مورد مطالعه ، بشترین مقدار جذب توسط گرد و غبار را داشتند. نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد، بازیابی کنسانتره های آهن نسبت به فلزهای دیگر حاصل از این گرد و غبار، مناسب و مقرون به صرفه است و استفاده از گرد و غبار کوره قوس الکتریکی می تواند به عنوان جاذب مناسب، جایگزین جاذب های گران قیمت گردد.